- اشارة
- أبواب الأغسال و أحکامها
- باب 1 علل الأغسال و ثوابها و أقسامها و واجبها و مندوبها و جوامع أحکامها
- باب 2 جوامع أحکام الأغسال الواجبة و المندوبة و آدابها
- باب 3 وجوب غسل الجنابة و علله و کیفیته و أحکام الجنب
- الآیات
- تفسیر
- الأخبار
- «1»
- بیان
- «2»
- «3»
- بیان
- «4»
- بیان
- «5»
- بیان
- «6»
- بیان
- «7»
- بیان
- «8»
- بیان
- «9»
- بیان
- «10»
- «11»
- بیان
- «12»
- بیان
- «13»
- «14»
- «15»
- «16»
- «17»
- بیان
- «18»
- «19»
- بیان
- «20»
- تبیین
- «21»
- «22»
- توضیح
- «23»
- إیضاح
- «24»
- «25»
- «26»
- بیان
- «27»
- «28»
- «29»
- بیان
- «30»
- بیان
- «31»
- بیان
- «32»
- بیان
- «33»
- «34»
- بیان
- «35»
- «36»
- بیان
- «37»
- «38»
- «39»
- «40»
- بیان
- «41»
- بیان
- «42»
- «43»
- بیان
- «44»
- «45»
- «46»
- «47»
- «48»
- «49»
- «50»
- «51»
- «52»
- «53»
- بیان
- «54»
- بیان
- «55»
- «56»
- «57»
- «58»
- «59»
- بیان
- «60»
- باب 4 غسل الحیض و الاستحاضة و النفاس عللها و آدابها و أحکامها
- باب 5 فضل غسل الجمعة و آدابها و أحکامها
- باب 6 التیمم و آدابه و أحکامه
- أبواب الجنائز و مقدماتها و لواحقها
- باب 1 فضل العافیة و المرض و ثواب المرض و علله و أنواعه
- روایات
- «1»
- بیان
- «2»
- «3»
- توضیح
- «4»
- بیان
- «5»
- «6»
- «7»
- «8»
- «9»
- «10»
- «11»
- بیان
- «12»
- «13»
- «14»
- بیان
- «15»
- «16»
- إیضاح
- «17»
- «18»
- «19»
- بیان
- «20»
- «21»
- «22»
- «23»
- «24»
- «25»
- بیان
- «26»
- توضیح
- «27»
- بیان
- «28»
- «29»
- بیان
- «30»
- «31»
- «32»
- «33»
- «34»
- توضیح
- «35»
- «36»
- «37»
- «38»
- «39»
- «40»
- «41»
- «42»
- «43»
- «44»
- «45»
- توضیح
- «46»
- بیان
- «47»
- توضیح
- «48»
- بیان
- أقول
- «49»
- إیضاح
- «50»
- بیان
- توضیح
- «51»
- «52»
- «53»
- توضیح
- أقول
- «54»
- «55»
- بیان
- «56»
- «57»
- بیان
- «58»
- «59»
- روایات
- باب 2 آداب المریض و أحکامه و شکواه و صبره و غیرها
- باب 3 نادر فی الطاعون و الفرار منه و ممن ابتلی به و موت الفجأة
- باب 4 ثواب عیادة المریض و آدابها و فضل السعی فی حاجته و کیفیة معاشرة أصحاب البلاء
- باب 5 آداب الاحتضار و أحکامه
- باب 6 تجهیز المیت و ما یتعلق به من الأحکام
- باب 7 تشییع الجنازة و سننه و آدابه
- باب 8 وجوب غسل المیت و علله و آدابه و أحکامه
- باب 9 التکفین و آدابه و أحکامه
- باب 10 وجوب الصلاة علی المیت و عللها و آدابها و أحکامها
- روایات
- «1»
- تحقیق و تفصیل
- أقول
- «2»
- «3»
- بیان
- «4»
- «5»
- «6»
- «7»
- «8»
- بیان
- «9»
- بیان
- «10»
- «11»
- بیان
- «12»
- «13»
- بیان
- «14»
- «15»
- «16»
- «17»
- «18»
- «19»
- «20»
- «21»
- توضیح
- «22»
- بیان
- «23»
- إیضاح
- أقول
- «24»
- «25»
- «26»
- «27»
- «28»
- «29»
- «30»
- «31»
- «32»
- «33»
- «34»
- بیان
- «35»
- «36»
- بیان
- «37»
- «38»
- «39»
- بیان
- «40»
- «41»
- بیان
- «42»
- «43»
- بیان
- «44»
- «45»
- «46»
- «47»
- توضیح
- «48»
- «49»
- بیان
- «50»
- «51»
- «52»
- توضیح
- أقول
- «53»
- «54»
- «55»
- بیان
- «56»
- بیان
- «57»
- بیان
- «58»
- بیان
- أقول
- «59»
- أقول
- «60»
- «61»
- «62»
- بیان
- روایات
- باب 1 فضل العافیة و المرض و ثواب المرض و علله و أنواعه
- کلمة المصحّح
- فهرس ما فی هذا الجزء من الأبواب
قَالَ الْیَهُودِیُّ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ فَأَخْبِرْنِی مَا جَزَاءُ مَنِ اغْتَسَلَ مِنَ الْحَلَالِ قَالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله إِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا جَامَعَ أَهْلَهُ بَسَطَ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ جَنَاحَهُ وَ تَنْزِلُ الرَّحْمَهُ فَإِذَا اغْتَسَلَ بَنَی اللَّهُ بِکُلِّ قَطْرَهٍ بَیْتاً فِی الْجَنَّهِ وَ هُوَ سِرٌّ فِیمَا بَیْنَ اللَّهِ وَ بَیْنَ خَلْقِهِ یَعْنِی الِاغْتِسَالَ مِنَ الْجَنَابَهِ قَالَ الْیَهُودِیُّ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ صلی الله علیه و آله (1).
الْعِلَلُ، وَ الْخِصَالُ،: مِثْلَهُ إِلَی قَوْلِهِ مِنْهُمَا الْوُضُوءُ(2)
العلل، لمحمد بن علی بن إبراهیم مرسلا: مثله.
**[ترجمه]مجالس الصدوق: از امام حسن بن علی علیهما السلام روایت شده است که فرمود: گروهی از یهودیان نزد پیامبر صلّی الله علیه و آله آمدند، پس آگاهترین ایشان سؤالهایی از پیامبر پرسید و یکی از آن سؤالها چنین بود: مرا خبر ده که چرا خداوند متعال به انجام غسل از جنابت امر فرموده است حال آنکه در مورد بول و مدفوع کردن چنین فرمانی نداده است؟ پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمود: هنگامی که آدم علیه السلام از میوه آن درخت خورد، عصاره آن در رگها، مو و پوستش نفوذ کرد، بنابراین هنگامی که مرد با همسرش همبستر میشود آب از تمام رگها و موهایش خارج میشود، به همین سبب خداوند متعال غسل جنابت را تا روز قیامت بر ذریّه و فرزندان آدم واجب گردانده است، ولی بول از اضافه نوشیدنیای حاصل میشود که انسان مینوشد، همچنین مدفوع از اضافه غذایی پدید میآید که انسان میخورد، پس بر بنی آدم واجب است که برای پاک شدن از بول و مدفوع وضو بگیرد.
یهودی گفت: راست گفتی ای محمد، اکنون مرا از پاداش کسی آگاه کن که پس از همبستر شدن با همسر حلال خویش غسل میکند؟ پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمود: هنگامی که انسان مؤمن با همسر حلال خویش همبستر میگردد، هفتاد هزار فرشته بالهایشان را میگسترانند و رحمت نازل میشود، و آنگاه که غسل میکند خداوند به ازای هر قطره آبی که بر زمین میچکد خانهای را برای او بنا می سازد، و این رمز و رازی است که بین خداوند و بندگانش وجود دارد، منظور غسل جنابت میباشد؛ یهودی گفت: ای محمد صلّی الله علیه و آله، راست گفتی. - . أمالی الصدوق: 115[1] -
علل الشرایع و الخصال: نظیر این حدیث روایت شده تا آنجا که میفرماید: (منهما الوضوء: برای پاک شدن از بول و مدفوع وضو بگیرد.) - . علل الشرایع 1: 276، این حدیث را در الخصال نیافتیم.[2] -
علل الشرایع: حدیث مرسلی نظیر این حدیث روایت شده است.
**[ترجمه]
بیان
دب یدب دبیبا أی مشی علی الأرض و المراد بالشعر لعله منابت الشعر إذ المشهور عدم وجوب غسله و البشر محرکه ظاهر جلد الإنسان جمع بشره و لعل کونه سرا لأنه یقع غالبا خفیه و لا یطلع الناس علیه فإنما یوقعه لوجهه تعالی.
lt;meta info="(دبّ - یدبّ - دبیباً): بر روی زمین راه رفت (خزید). شاید منظور از مو، رستنگاه مو باشد چرا که روایت عدم وجوب غَسل مو مشهور است. (البشر): لایه ظاهری پوست انسان، که جمع (البشره) است. شاید به دلیل اینکه غسل جنابت در اغلب مواقع به صورت پنهانی و دور از چشم دیگران اتفاق میافتد از آن به عنوان رمز و راز یاد کرده است، و به خاطر اینکه مردم از انجام آن آگاه نمیشوند پس غسل کننده رضایت خداوند را مدّ نظر دارد.
**[ترجمه]
«2»
الْعِلَلُ (3)، وَ الْعُیُونُ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ مَاجِیلَوَیْهِ عَنْ عَمِّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْکُوفِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الرِّضَا علیه السلام قَالَ: عِلَّهُ غُسْلِ الْجَنَابَهِ النَّظَافَهُ وَ تَطْهِیرُ الْإِنْسَانِ نَفْسَهُ مِمَّا أَصَابَهُ مِنْ أَذَاهُ وَ تَطْهِیرُ سَائِرِ جَسَدِهِ لِأَنَّ الْجَنَابَهَ خَارِجَهٌ مِنْ کُلِّ جَسَدِهِ فَلِذَلِکَ وَجَبَ عَلَیْهِ تَطْهِیرُ جَسَدِهِ کُلِّهِ وَ عِلَّهُ التَّخْفِیفِ فِی الْبَوْلِ وَ الْغَائِطِ لِأَنَّهُ أَکْثَرُ وَ أَدْوَمُ مِنَ الْجَنَابَهِ فَرَضِیَ فِیهِ بِالْوُضُوءِ لِکَثْرَتِهِ وَ مَشَقَّتِهِ وَ مَجِیئِهِ بِغَیْرِ إِرَادَهٍ مِنْهُ وَ لَا شَهْوَهٍ وَ الْجَنَابَهُ لَا تَکُونُ إِلَّا بِاسْتِلْذَاذٍ مِنْهُمْ وَ الْإِکْرَاهِ لِأَنْفُسِهِمْ (4).
**[ترجمه]علل الشرائع، عیون الأخبار: امام رضا علیه السلام فرموده است: علت وجوب غسل جنابت، محقق شدن نظافت و پاکیزگی، پاک کردن نفس انسان از آزار و اذیت حاصل از آن و مطهّر گرداندن سایر اعضای جسم میباشد، چرا که (آب حاصل از) جنابت از تمام اعضای جسد خارج میشود، بنابراین بر انسان واجب است که تمام اعضای خویش را پاک و مطهر گرداند، و علت تخفیف در مورد بول و مدفوع به خاطر این است که این دو مورد، بیشتر و به صورت مداومتر بر انسان حادث میشوند، پس برای پاک شدن از آنها به وضو گرفتن رضایت داده شده است، چرا که به دفعات بیشتری بر انسان حادث میشوند و غسل کردن باعث مشقت و سختی میگردد، همچنین بول و مدفوع به صورت غیر ارادی و بدون ارضای شهوت از انسانها سر میزند، حال آنکه جنابت حاصل نمیشود مگر با کسب لذت و عدم به زحمت افتادن روح و روان. - . علل الشرائع 1: 266، عیون الأخبار 2: 88[3] -
**[ترجمه]
بیان
لعله مشتمل علی ثلاث علل الأولی ما مر فی الخبر السابق الثانیه أن کثره موجبات الوضوء یناسبها التخفیف و الثالثه أن الجنابه تحصل غالبا
ص: 2